O projekcie

Fabulamundi. Playwriting Europe: Beyond borders?
Fabulamundi. Dramaturgia w Europie: Ponad granicami?
2017-2020

 
W roku 2020 zakończyła się kolejna edycja projektu „Fabulamundi. Playwriting Europe: Beyond borders? / Ponad Granicami?”, adresowanego do europejskich dramaturgów. Wzięły w niej udział teatry z 10 krajów: Włoch, Francji, Niemiec, Hiszpanii, Rumunii, Austrii, Belgii, Polski, Wielkiej Brytanii i Czech. Program miał na celu m.in. tłumaczenie sztuk na języki krajów uczestniczących w projekcie, ich promocję i publikację, prezentację czytań scenicznych, prowadzenie warsztatów z udziałem dramatopisarzy, organizację klas mistrzowskich i rezydencji artystycznych dla autorów. Jednym z głównym założeń projektu „Fabulamundi” było także stworzenie międzynarodowej sieci dramatopisarzy.
Podsumowaniem ostatniej edycji projektu stanowić miała organizacja europejskiego festiwalu Fabulamundi w Rzymie, w roku 2020: plany te pokrzyżowała jednak światowa pandemia koronawirusa.
Partnerem projektu, przez cały czas trwania jego edycji, był Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy. Oficjalna inauguracja projektu w Polsce nastąpiła 30 listopada 2017 r. podczas konferencji prasowej, która odbyła się w siedzibie Teatru.

Oprócz Teatru Dramatycznego i organizacji PAV z Rzymu (lider projektu) w działania Fabulamundi zaangażowały się: Teatrul Odeon (Rumunia), Creative Skillset (Wielka Brytania), Fundacion Sala Beckett/ Obrador International De Dramaturgia (Hiszpania), Interkulturelles Theaterzentrum (Niemcy), La Mousson d’Été (Pont-à-Mousson) (Francja) czy Wiener Wortstaetten (Austria), Teatro Leti (Czechy), University of Arts Târgu-Mureș i Teatrul Odeon (Rumunia).
 
Projekt "Fabulamundi" zdobył w 2017 roku najważniejszą we Włoszech nagrodę teatralną - UBU - w kategorii "wydarzenie specjalne".
 
Do zadań Teatru Dramatycznego należało m.in.:
•    wybór 10 dramaturgów, którzy reprezentowali Polskę za granicą. Komitet Ekspertów Teatru Dramatycznego złożony z Tadeusza Słobodzianka – Dyrektora Teatru Dramatycznego, Anny Wakulik – dramatopisarki i dramaturga Teatru Dramatycznego oraz Aldony Figury – reżysera i kierownika Laboratorium Dramatu zdecydowało o wyborze następujących autorów, którzy od września 2017 roku oficjalnie reprezentowali Polskę w projekcie: Elżbieta Chowaniec, Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Artur Pałyga, Maria Wojtyszko, Anna Wakulik, Radosław Paczocha, Dana Łukasińska, Sandra Szwarc, Tomasz Man i Przemysław Pilarski.
•    przygotowywanie tłumaczeń sztuk (od początku trwania projektu Teatr Dramatyczny zlecił tłumaczenie 10 sztuk zagranicznych na jęz. polski)
•    udział  w spotkaniach z autorami w każdym z 7 krajów partnerskich (kraje partnerskie organizowały 3-dniowe spotkania z wybranymi autorami podczas których ekspert z Teatru miał możliwość zapoznania się z ich twórczością w celu wyboru tekstów, nad którymi Teatr będzie pracował w przyszłości. Dotychczas Anna Wakulik, ekspert Teatru odbyła spotkania z dramatopisarzami z 7 krajów: z Włoch, Hiszpanii, Czech, Francji, Rumunii, Niemiec i Austrii. Organizacja trzydniowego spotkania z polskimi dramatopisarzami dla międzynarodowych ekspertów projektu (Polish National Meeting – 27-29 listopada 2017)
•    organizacja czytań dramatów w ramach Laboratorium Dramatu Teatru Dramatycznego – (poniżej fotorelacja)
•    organizacja krótko- i długoterminowych rezydencji artystycznych
•    stworzenie międzynarodowej sieci dramatopisarzy
•    organizacja warsztatów dla pracowników Teatru z zakresu rozwoju widowni i publiczności (pierwsze warsztaty odbyły się w październiku 2017 w siedzibie Teatru, poprowadziła je p. Cristina da Milano z ECCOM. Kolejne zaplanowane zostały na listopad 2018 r.)
•    stworzenie koncepcji kilkudniowych spotkań zagranicznych autorów z polskimi artystami teatralnymi, producentami, tłumaczami i agencjami autorskimi oraz delegowanie polskich dramatopisarzy na spotkania w krajach partnerskich (Mobility Program /MobPro/). W kwietniu 2018 roku odbyła się testowa edycja MobPro w Londynie, w której wzięły udział Anna Wakulik, Ita Krajewska oraz Aldona Figura. W lipcu 2018 r. odbyło się drugie spotkanie autorów w Barcelonie, w którym udział wzięły dwie polskie dramatopisarki: Dana Łukasińska i Sandra Szwarc.
•    udział w programie partnerskim: twinned-countries, angażujących 8 dodatkowych krajów, zaangażowanych w projekt w mniejszej skali. Partnerem Teatru Dramatycznego był Teatr Miejski w Reykjaviku. Współpraca została zwieńczona organizacją czytania pt. „Kartfolarze”, autorstwa islandzkiego dramaturga Tyrfingura Tyrfingssona.
•    wymiana doświadczeń z zakresu produkcji spektakli i promocji współczesnego teatru.
 
W ramach projektu odbyły się także premiery sztuk dwóch polskich autorów, poza granicami kraju:
sztuki Elżbiety Chowaniec „Gardenia” w Teatrul Odeon w Bukareszcie oraz sztuki „111” Tomasza Mana w Teatro Vittoria w Castrovillari. W lipcu w Sali Beckett w Barcelonie odbyło się czytanie sztuki „Zażynki” Anny Wakulik. Autorka prowadziła także trzydniowe warsztaty dramatopisarskie.
Na deskach Teatru Dramatycznego wystawiono również 2 sztuki autorów zagranicznych, które obecnie oglądać można na VOD:
„Smutek i Melancholia”, Bonn Park, tłum. Iwona Nowacka, reż. Piotr Waligórski,
„I że Cię nie opuszczę”, Gerard Watkins, tłum. Aleksandra Stelmach, reż. Aldona Figura.


W trakcie trwania projektu, w ramach Laboratorium Dramatu Teatru Dramatycznego, zrealizowano 17 czytań utworów dramaturgicznych autorów zrzeszonych w projekcie Fabulamundii Playwriting Europe: Beyond Borders?, w polskich tłumaczeniach stworzonych specjalnie na potrzeby projektu. Były to kolejno:

Sezon 2017/18:

1.    Nathalie Fillion „Spirit”, tłum. Aleksandra Stelmach (Francja)
Czytanie odbyło się 2.02.2018
Reżyseria: Aldona Figura
Obsada: Magdalena Czerwińska, Agata Góral, Martyna Kowalik, Katarzyna Pośpiech, Agnieszka Roszkowska, Łukasz Lewandowski, Kamil Szklany, Mateusz Weber

Trzy siostry wprowadzają się do dawnego mieszkania Włodzimierza Lenina, w którym przebywał ze swoją żoną Nadieżdą Krupską w 1908 roku. Duchy z przeszłości nawiedzają dom, zaginając czasoprzestrzeń i zasady rzeczywistości. Podczas spirytystycznego seansu, który przywraca im życie, dowiadujemy się o ich ukrytych pragnieniach, miłości, zdradach i marzeniach. Fillon w swojej surrealistycznej komedii umiejętnie nakłada na siebie dwie rzeczywistości, które zaczynają współistnieć na jednej płaszczyźnie czasowej. Przeplatając fakty historyczne z literacką fikcją i wyobraźnią autorka przypomina historię Lenina, jego żony i kochanki Inessy Armand, którzy próbują odnaleźć się we współczesnym świecie.



2.    Baptiste Amann „Terytoria”, tłum. Aleksandra Stelmach (Francja)
Czytanie odbyło się 12.02.2018
Reżyseria: Justyna Celeda
Obsada: Agnieszka Roszkowska, Mikołaj Chroboczek, Maciej Pesta , Maciej Wyczański

Dramat Amanna opowiada historię czworga rodzeństwa (zamieszkującego francuskie przedmieścia), które konfrontuje się z nagłą śmiercią obojga rodziców. Najmłodszy syn Benjamin jest opóźniony w rozwoju, Hafiz - jego adoptowany brat to algierski uchodźca, który od dziecka wychowuje się w przyszywanej, francuskiej rodzinie. Dorosłe dzieci przygotowując uroczystość pogrzebową, zastanawiają się nad sprzedażą mieszkania i dyskutują o swojej przyszłości. Podczas badań terenowych na ich działce, robotnicy odkrywają ciało Nicolasa de Condorceta – filozofa i polityka, czynnego uczestnika Rewolucji Francuskiej, który całe życie bronił praw człowieka, walczył o równouprawnienie kobiet i równość wszystkich ras. Baptiste Amman ukazuje rodzeństwo w momencie wewnętrznego rozpadu, buntu i niezgody na zastaną sytuację. Autor wplatając we współczesną narrację echa XVIII wiecznych rewolucji, zadaje pytanie o to z jaką rewolucją mają do czynienia młodzi ludzie żyjący w XXI wieku.



3.    Emanuele Aldrovandi „Alarm!”, tłum. Kamila Straszyńska (Włochy)
Czytanie odbyło się 5.03.2018
Reżyseria: Katarzyna Łęcka
Obsada: Martyn Kowalik, Marta Król, Adam Ferency, Maciej Łagodziński, Janusz R. Nowicki, Maciej Wyczański, Janusz Zadura

Grupa ekstremistów pod dowództwem młodej Victorii wszczyna faszystowską rewolucję. Europejska demokracja budzi w nich wstręt. Ich autorytetem stają się islamscy terroryści. Fascynację budzi w nich dyktatura, nienawiść i przemoc. Zaślepieni zgubną ideologią zamiast dialogu i wolności wybierają terror i śmierć. Czy zamach, który planują dojdzie do skutku? Emanuele Aldrovandi w swoim przewrotnym i ironicznym dramacie, przygląda się myśleniu samozwańczych rewolucjonistów, którzy chcąc zbawić świat, zapominają o własnej moralności. Czy bohaterom uda się zniszczyć starą Europę i ustanowić nowy porządek?



4.    Bonn Park „Smutek i melancholia”, tłum. Iwona Nowacka (Niemcy)
Czytanie odbyło się 12.03.2018
Reżyseria: Piotr Waligórski
Obsada: Waldemar Barwiński i Zdzisław Wardejn

„Smutek i Melancholia” to filozoficzna przypowieść o upływie czasu, życiu i śmierci, która nie chce nadejść. George to samotny, wielowiekowy i nieśmiertelny żółw słoniowy. Zmęczony egzystencją, która trwa nieprzerwanie od stu tysięcy milionów lat, w swojej nostalgicznej i melancholijnej historii opowiada o rozczarowaniu miłością, ludźmi, rodziną, pieniędzmi i karierą. George przeżył wszystko, czego można doświadczyć żyjąc na Ziemi. Jedyna rzecz, której pragnie to spokojna śmierć.
W postdramatycznej tragikomedii, niemiecki dramatopisarz młodego pokolenia Bonn Park, opowiada o depresji, smutku, zmęczeniu życiem i endorfinach, które zapadają w długi sen zimowy, nigdy nie słysząc dzwoniącego budzika.



5.    Gerard Watkins „Sceny zbrodni małżeńskich”, tłum. Aleksandra Stelmach (Francja)
Czytanie odbyło się 19.03.2018
Reżyseria: Aldona Figura
Obsada: Zuzanna Grabowska, Paula Kinaszewska, Anna Szymańczyk, Sławomir Grzymkowski, Otar Saralidze, Sebastian Skoczeń, Marcin Sztabiński, Maciej Wyczański

W „Scenach zbrodni małżeńskich” Gerard Watkins, przygląda się zjawisku przemocy wobec kobiet w związkach partnerskich. Poszukując jej źródeł, autor prześwietla na wylot życie dwóch zakochanych par, w których przemoc rodzi się stopniowo, a użycie siły zaczyna się od niepozornych gestów i słów. Rosnąca frustracja, różnica temperamentów i upodobań, odmienne światopoglądy, religie i style życie, wzajemne pretensje i oskarżenia stają się podłożem dramatycznych konfliktów, w których przemoc staje się formą kontroli i wyrazem despotycznej miłości.



6.    Nathalie Fillion „Na skraju”, tłum. Aleksandra Stelmach (Francja)
Czytanie odbyło się 16.04.2018
Reżyseria: Aldona Figura
Obsada: Martyna Byczkowska, Agata Góral, Martyna Kowalik, Halina Łabonarska, Mariusz Drężek, Bartosz Mazur, Janusz R. Nowicki, Marcin Stępniak

W trzypokoleniowej rodzinie Madeleine i Richarda od dawna nic się nie układa. Problemy finansowe, nagła sprzedaż domu, choroba Alzheimera dziadka i depresja syna powodują kolejne konflikty i nieporozumienia. Najmłodsze pokolenie zastanawia się jak szybko i łatwo zdobyć brakujące pieniądze, ich ojciec Jean z rzeczywistością radzi sobie za pomocą antydepresantów, dziadkowie, pomimo trudności, podejmują walkę, nie przestając wierzyć w miłość, która dodaje siły i wiary.
Nathalie Fillion w swoim przewrotnym komediodramacie kreśli przenikliwy i zabawny portret współczesnej rodziny (i świata) w kryzysie, zadając pytanie, dlaczego boimy się utraty tego, co posiadamy: nie tylko pieniędzy, ale i miłości bliskich.

7.    Volker Schmidt „Rowerzyści”, tłum. Jacek St. Buras (Austria)
Czytanie odbyło się 21.05.2018
Reżyseria: Adam Sajnuk
Obsada: Martyna Byczkowska, Aneta Todorczuk-Perchuć, Agnieszka Warchulska, Maciej Cymorek, Mariusz Drężek, Marcin Sztabiński

Od lat trwa małżeński kryzys związku Anny i Manfreda. Kobieta, nękana poczuciem winy za śmierć syna, coraz głębiej pogrąża się w depresji; mężczyzna, wzięty ginekolog, nie stroni od romansów z pacjentkami. W atmosferze obcości i hipokryzji dorasta ich nastoletnia córka Lina. Na tej samej ulicy mieszka Franciszka, rozwódka, matka 15 letniego Tomka, który nie stroni od ekstremalnych doświadczeń związanych z obsesją śmierci. Austriacki dramatopisarz Volker Schmidt, diagnozuje kryzys rodziny, powierzchowność kontaktów międzyludzkich i instrumentalne traktowanie siebie nawzajem.

8.    Bonn Park „Powarkiwania Drogi Mlecznej”, tłum. Iwona Nowacka (Niemcy)
Czytanie odbyło się 4.06.2020
Reżyseria: Adam Nalepa
Obsada: Anna Gorajska, Joanna Jeżewska, Krzysztof Ogłoza, Adam Turczyk

Co może wyniknąć ze spotkania Kim Dzong Una, Donalda Trumpa, Heidi Klum, Justina Bibera i kosmitów? Z pewnością nic oczywistego. Młody, niemiecki dramatopisarz Bonn Park przekraczając granice poprawności językowej, ukazuje absurdalne mechanizmy rządzące współczesnym światem polityki, ekonomii i popkultury. Ludzki egoizm, korupcję, głupotę, okrucieństwo i chciwość dostrzegają zaalarmowani przybysze z odległej planety. Czy są w stanie uratować Ziemię przed zbliżającą się samozagładą? Przewrotny i dowcipny tekst Bonn Parka utrzymany w konwencji science-fiction, to lektura dla tych, którzy są gotowi na kosmiczną podróż wbrew zasadom grawitacji.



9.    Helena Tornero „Fascynacja”, tłum. Hanna Szczerkowska, Patrycja Zięcina (Hiszpania)
Czytanie odbyło się 18.06.2018
Reżyseria: Daria Kopiec
Obsada: Martyna Byczkowska, Agnieszka Przepiórska, Miron Jagniewski, Jan Janga Tomaszewski, Maciej Wyczański
Akompaniament: Sebastian Frankiewicz

„Najpierw zatańcz, pomyśl później. To naturalny porządek” to motto Samuela Becketta, które rozpoczyna „Fascynację” Heleny Tornero. Bohaterowie hiszpańskiej komedii są zestresowanymi pracoholikami. Za dnia poważni pracownicy korporacji, w nocy spotykają się bez garniturów i teczek, aby wspólnie oddać się żywiołowi tańca. Cha-cha, Rumba, Walc, Salsa, Bolero – lekcje tańca dla każdego, opłaca firma. Taniec staje się dla nich wyzwoleniem, chwilą wolności i radości. „Fascynacja” to tekst, który swoją formą odtwarza rytm i ruchy tańczącego ciała. Wszystko kończy się zawsze na demaskującym geście, który odkrywa to, co próbuje przed nami ukryć umysł.

sezon 2018/2019 Fabulamundi Playwriting Europe: Beyond Borders?

1.    Muhammet Ali Baş „Kalif pocałuje nas w czoło. Komedia o dżihadystach”, tłum. Iwona Nowacka (Austria)
Czytanie odbyło się 1.10.2018
Reżyseria: Aldona Figura
Obsada: Martyna Byczkowska , Anna Szymańczyk , Agnieszka Warchulska, Zbigniew Dziduch, Daniel Mosior, Sebastian Skoczeń, Kamil Szklany, Karol Wróblewski  Maciej Wyczański

"Kalif pocałuje nas w czoło. Komedia o dżihadystach" to groteskowa, czarna komedia opowiadająca historię dwóch nastoletnich mężczyzn: austriackiego konwertyty i tureckiego muzułmanina, którzy postanawiają rekrutować się do dżihadu. Bohaterowie przypadkowo wmieszani w niecodzienny spisek, staną oko w oko z potężnym Kalifem i jego bezwzględnymi sprzymierzeńcami. Wykorzystując sensacyjną, pełną absurdu fabułę, Ali Bas ukazuje świat młodych muzułmanów i Europejczyków, którzy desperacko poszukują moralnych autorytetów i celu w życiu. Odnajdują je w skrajnie radykalnych ugrupowaniach, które przemocą walczą z resztą świata.



2.    Bernhard Studlar „Noc bez gwiazd”, tłum. Krystyna Schmidt (Austria)
Czytanie odbyło się 22.10.2018
Reżyseria: Grażyna Kania
Obsada: Anna Gajewska, Anna Moskal, Aleksandra Pisula, Zbigniew Dziduch, Adam Ferency, Maciej Wyczański.

„Mówi się, że kiedy zbliża się nieszczęście, ptaki przestają śpiewać.” W swoim dramacie "Noc bez gwiazd" Andreas Studlar ukazuje bliżej nieokreśloną przyszłość Europy, która trawiona jest przez krwawe zamieszki i uliczne demonstracje. Apokaliptyczny krajobraz staje się tłem dla spotkań kolejnych bohaterów, których ścieżki krzyżują się w tajemniczy i symboliczny sposób. Do korowodu samotnych i zagubionych dusz wałęsających się po mieście, w bezgwiezdną noc, dołącza Śmierć. Tylko ona wie co powinna robić, bez względu na okoliczności i otaczające problemy. Studlar opisuję europejską cywilizację wykończoną walką z przemocą, terrorem i nierównością społeczną przy pomocy czarnego humoru i poezji, jednocześnie zastanawiając się czy losy bohaterów można odmienić?



3.    Pier Lorenzo Pisano „Dla twojego dobra”, tłum. Kamila Straszyńska (Włochy)
Czytanie odbyło się 18.02.2019
Reżyseria: Jakub Porcari
Obsada: Martyna Byczkowska, Małgorzata Rożniatowska, Agnieszka Wosińska, Sławomir Grzymkowski, Modest Ruciński, Marcin Wojciechowski

Czym podyktowana może być decyzja o opuszczeniu rodzinnego domu? Czy ucieczka od rodziny może być rozwiązaniem problemów? Włoski dramatopisarz Pier Lorenzo Pisano w "Dla Twojego dobra" przygląda się skomplikowanym relacjom między matką a synem, w których komunikację zastąpiły domysły, a uczucia - obojętność i dystans. Gdy syn dowiaduje się o chorobie ojca, postanawia wrócić do domu. Czy jego powrót na nowo scali niegdyś utracone więzi?
"Dla Twojego dobra" to poetycki zapis wewnętrznej niepewności, którą nosimy w sobie, po utracie bliskich osób.



4.    Esteve Soler „Rewolucja! Przeciw równości”, tłum. Zuzanna Bućko (Hiszpania)
Czytanie odbyło się 4.03.2019
Reżyseria: Jan Hussakowski
Obsada: Karolina Charkiewicz, Agata Różycka, Janusz R. Nowicki, Marcin Stępniak, Łukasz Wójcik

Nawiązując do literackiej tradycji „esperpento” – gatunku charakteryzującego się deformacją rzeczywistości kreowanej przez autora, przy pomocy ironii i karykatury, kataloński dramatopisarz Esteve Soler tworzy siedem groteskowych, absurdalnych i przerażających scen ukazujących świat w niedalekiej przyszłości. Pesymistyczna wizja nadchodzącego jutra przedstawia załamanie się hierarchii wartości oraz upadek europejskiej moralności. Konsumeryzm, egoizm, żądza pieniędzy, hedonizm i pornografia, materializm, odejście od wiary i duchowości- bohaterowie Solera przypominają marionetki sterowane przez najgorsze ludzkie popędy i zwierzęce instynkty. Czy dystopijna wizja świata, w którym rewolucja nie nadchodzi, jest bliska naszej rzeczywistości?



5.    Claudio Cedó „W pustym gnieździe”, tłum. Zuzanna Bućko (Hiszpania)
Czytanie odbyło się 3.06.2019
Reżyseria: Justyna Celeda
Obsada: Anna Gorajska, Martyna Kowalik, Anna Szymańczyk, Agnieszka Wosińska, Adam Ferency, Maciej Wyczański.

Julia w wyniku komplikacji ciążowych traci dziecko. Aborcja dokonana w piątym miesiącu ciąży, staje się początkiem wewnętrznej walki bohaterki z bólem, utratą i poczuciem bezsilności. Clàudia Cedó w swoim nadrealistycznym dramacie buduje psychologiczny portret kobiety, która staje przed podjęciem trudnej decyzji: dokonania lub odrzucenia aborcji. Trzymająca w napięciu historia wpisuje los Julii w uniwersalne doświadczenia kobiet, których największym marzeniem jest macierzyństwo.



Sezon 2019/2020 Fabulamundi Playwriting Europe: Beyond Borders?

1.    Tyrfingur Tyrfingsson, „Kartoflarze”, tłum. Agnieszka Klimko (Islandia) – czytanie online
Czytanie wyemitowano 23.11.2020
Reżyseria: Michał Zdunik
Obsada: Krzysztof Szczepaniak, Marcin Stępniak, Katarzyna Herman, Anna Moskal, Karolina Charkiewicz

Lisa jest pielęgniarką wojenną, znaną ze swojej pracy w czasie konfliktu na Jugosławii oraz przywiązania do ruchu feministycznego. Gdy poznajemy jej córkę Lisę, lesbijkę i kierowcę autobusu – kobieta po raz pierwszy prosi matkę o opiekę nad jej synem. Lisa nie spodziewa się, że zabawy z małym Hossim, który powoli odkrywa swoją tożsamość płciową, zostaną przerwane przez przyjazd Mikaela – jej pasierba i byłego kochanka, który desperacko szuka pomocy. „Kartoflarze” to groteskowa i absurdalna historia o niezwykłej rodzinie, w której traumy z przeszłości przenoszą się na relację z najbliższymi. To także opowieść o współczesnych Islandczykach, którzy nie boją się bycia sobą, w świecie pełnym uprzedzeń i nienawiści.


 
 
Kontakt:
Anna Szarek – koordynacja projektu, anna.szarek@teatdramatyczny.pl

 
Bieżące informacje na temat projektu:
http://www.fabulamundi.eu/en/
Projekt realizowany jest przy wsparciu Programu Kreatywna Europa