III LABORATORIUM DRAMATU

Laboratorium Dramatu to projekt o charakterze eksperymentalno-edukacyjnym powstały w 2003 roku w Warszawie przy Teatrze Narodowym, następnie działający pod egidą Towarzystwa Autorów Teatralnych, potem „Sztuki Dialogu” – Fundacji Tadeusza Słobodzianka na Rzecz Rozwoju Teatru i Dramatu, obecnie funkcjonujący w Teatrze Dramatycznym.

Jego celem jest rozwijanie i propagowanie dramaturgii jako podstawy współczesnego teatru. Spełnia funkcję zarówno teatru, placówki badawczej, jak i ośrodka edukacji, który wykorzystuje dramat jako medium do budowania społecznego dialogu.

W lipcu Teatr Dramatyczny m.st. Warszawy zaprasza na premierowy przegląd online najnowszych sztuk Tadeusza Słobodzianka zamieszczonych w antologii „Kwartety otwockie” oraz prapremierowej prezentacji dramatu jeszcze niepublikowanego. Kolejno zaprezentujemy realizacje sztuk: „Krzew gorejący. Kwartet narodowy w XIV scenach” w reż. Aldony Figury, „Helsinki albo montaż atrakcji w X scenach” oraz „Cerber z Beaubourg. Seans dramatyczny w VIII scenach” – oba utwory w reż. Anny Wieczur. Po każdym czytaniu odbędzie się dyskusja z autorem, reżyserkami oraz gościem specjalnym Małgorzatą Dziewulską – eseistką i reżyserką. Czytania performatywne zostaną udostępnione na kanale YouTube Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy
„Kwartety otwockie” Tadeusza Słobodzianka to cykl sztuk, których bohaterami są mistrzowie teatru XX wieku. Mają oni swoje pierwowzory w osobie przede wszystkim twórcy Teatru Laboratorium – Jerzego Grotowskiego, a także Kazimierza Dejmka, Tadeusza Kantora i Konrada Swinarskiego.  Utwory przyjmują kształt literackiej gry z biografiami wielkich reżyserów, ich legendami, mitami i krążącymi wokół plotkami, których prawdziwość teatrologowie rozstrzygają do dziś. Pośród niedomówień i spekulacji przebijających się przez warstwę historii, dramatopisarska wyobraźnia punktuje momenty przenikania się zawiłych dróg twórczych, z jeszcze bardziej burzliwym życiem prywatnym awangardowych artystów.
Przypominając nieznane epizody z biografii swoich bohaterów Słobodzianek pokazuje ich śmieszność i wzniosłość. Spotkania artystów stają się pretekstem do rozważań na temat odwiecznego dążenia do mistrzostwa i poświęcania życia w imię sztuki i wyższych wartości. Refleksje o sensie kreowania, związkach teatru i prawdy, a także relacji między artystą a władzą, nie mają tylko wymiaru historycznego.
Czytania będą dostępne online do 31 sierpnia, g. 23:00 na kanale YouTube Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy.
 
4.07 godz. 19:00 „Krzew gorejący. Kwartet narodowy w XIV scenach” Tadeusz Słobodzianek, reż. Aldona Figura

Obsada:
Jerzy – Łukasz Lewandowski
Kazimierz – Grzegorz Małecki
Konrad – Marcin Hycnar
Dzielnicowy – Modest Ruciński
 
Wrocław 1972 rok. Jesteśmy świadkami niecodziennego spotkania trzech wybitnych postaci ze świata teatru. Pierwszy – reformator sztuk widowiskowych, wizjoner kultury, autor książki „Ku teatrowi ubogiemu”, założyciel Teatru Laboratorium. Drugi – współzałożyciel Teatru Nowego w Łodzi, dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie, twórca słynnych „Dziadów”, które stały się zarzewiem wypadków marcowych 1968 roku. Trzeci – teatralny rewolucjonista, reżyser i scenograf, „uczeń Brechta”, twórca „Teatru Wielkiej Niezgody”.
Grotowski, Dejmek, Swinarski – na wpół prywatnie i przyjacielsko, przy francuskim koniaku szybko z sentymentalnej pogawędki przechodzą do dyskusji na temat kształtu Teatru Narodowego – jego założeń, celów i idei. Marzenia łączą się ze wspomnieniami, postulaty nie mają ograniczeń – antyk, Shakespeare, Mickiewicz. Jak stworzyć najlepszy wielki teatr świata? Trzy odmienne wizje – jeden wspólny cel – prawdziwy teatr narodowy. W sztuce Słobodzianka nie ma rzeczy niemożliwych.

Reżyseria: Aldona Figura
Zdjęcia: Michał Gościk
Operatorzy: Kacper Urban, Wiktor Suskiewicz, Bogusław Jarzyński
Montaż: Malwina Kopeć
Koloryzacja: Tomasz Kopeć
Muzyka: Bartłomiej Woźniak
Dźwięk/mikroporty: Arkadiusz Jermacz, Paweł Pniewski
Edycja dźwięku:  Mariusz Szyc
Scenografia/kostiumy: Joanna Zemanek
Światło: Paweł Srebrzyński
Garderobiana: Anna Skoczek
Montaż/rekwizyty: Przemysław Kucharczyk, Maciej Mazurkiewicz
Inspicjent/promptery: Barbara Ojrzeńska
Fotosy: Karolina Jóźwiak
Koordynacja: Aldona Figura, Agnieszka Górnicka
 
Po czytaniu zapraszamy na dyskusję z udziałem Tadeusza Słobodzianka, Anny Wieczur i Małgorzaty Dziewulskiej – eseistki, pisarki teatralnej i reżyserki. Prowadzenie rozmowy: Wojciech Majcherek
 
11.07 godz. 19:00 „Helsinki albo montaż atrakcji w X scenach” Tadeusz Słobodzianek, reż. Anna Wieczur

Obsada:
Jerzy – Łukasz Lewandowski
Konrad – Marcin Hycnar
Student - Jakub Szyperski
Steward - Konrad Szymański

Początek sierpnia 1962 roku. Trwa Światowy Festiwal Młodzieży i Studentów w Helsinkach. Na pokładzie promu wypływającego z Gdyni spotykają się przedstawiciele polskiego teatru i filmu. Ponownie dochodzi do spotkania Grotowskiego i Swinarskiego. W czteroosobowej kajucie towarzyszy im młody student kinematografii. Spotkanie owocuje rozmowami o sztuce, trudnościach w realizowaniu celów, zderzeniu idei i rozczarowań. Pojawiają się nazwiska mistrzów: z jednej strony Wajda i Fellini, z drugiej – Meyerhold i Stanisławski. Ale podróż nie upływa tylko na rozmowach… Bar „Piekło” zachęca pasażerów do korzystania ze swoich usług, atmosfera na statku ulega rozluźnieniu i przekraczaniu granic. Choć ściany mają uszy, bohaterowie odkrywają swoje skrywane tęsknoty i pragnienia. Kapitański bal znosi wszelkie podziały i pruderie.
 
Reżyseria: Anna Wieczur
Zdjęcia: Cezary Ziemiak
Operator kamery: Kacper Urban
Montaż: Malwina Kopeć
Muzyka: Ignacy Zalewski
Dźwięk: Paweł Pniewski, Jacek Alka
Mikroporty: Krzysztof Dmoch
Edycja dźwięku:  Mariusz Szyc
Światło: Rafał Rudkowski
Garderobiana: Anna Skoczek
Charakteryzacja: Patrycja Klempka
Montaż/rekwizyty: Przemysław Kucharczyk, Maciej Mazurkiewicz
Inspicjent/promptery: Julian Potrzebny
Fotosy: Karolina Jóźwiak
Koordynacja: Aldona Figura, Agnieszka Górnicka
 
Po czytaniu zapraszamy na dyskusję z udziałem Tadeusza Słobodzianka i Anny Wieczur. Prowadzenie rozmowy: Wojciech Majcherek
 
18.07 godz. 19:00 „Cerber z Beaubourg. Seans dramatyczny w VIII scenach” Tadeusz Słobodzianek, reż. Anna Wieczur

Obsada:
Portier - Adam Ferency
Artysta - Modest Ruciński
Krytyk - Łukasz Lewandowski
Asystentka – Katarzyna Głogowska

W „Cerberze z Beaubourg” – kameralnej sztuce Tadeusza Słobodzianka, będącej kontynuacją „Kwartetów otwockich” – zbioru komediodramatów ukazujących ważne, choć zakulisowe momenty z historii teatru powojennego, towarzyszymy Tadeuszowi Kantorowi we wrześniu 1985, chwilę przed prezentacją jego nowego spektaklu „Niech sczezną artyści” w Centrum Beaubourg im. Georgesa Pompidou w Paryżu. Jeden z największych artystów awangardy XX wieku, malarz, scenograf, reżyser, założyciel krakowskiego teatru Cricot 2, twórca „Umarłej klasy”, pomysłodawca idei realności najniższej rangi, na kartach sztuki – ukazany w pełnym bogactwie charakteru - odgrywa swój własny, farsowy happening, w którym odtwarza się tradycyjny konflikt pomiędzy artystą a otoczeniem. W galeryjnym holu wylewa się megalomania twórcy wygłaszającego swój manifest na temat wolności i wyższości sztuki nad rzeczywistością. Gniew miesza się ze śmiechem, strach z zachwytem – Kantor walczy jak lew o swoją niezależność. Występ ma jednak jeszcze jednego świadka, który wydaje się niezbyt skłonny do poddania się prowokacjom Mistrza. W „Cerberze” ta iskra nieporozumienia uruchamia lawinę absurdalnych wydarzeń.
 
Po czytaniu zapraszamy na dyskusję z udziałem Tadeusza Słobodzianka, Anny Wieczur, Małgorzaty Dziewulskiej – eseistki, pisarki teatralnej i reżyserki. Prowadzenie rozmowy: Wojciech Majcherek
 

Na platformie internetowej VOD Teatru Dramatycznego rusza kanał Laboratorium Dramatu, na którym prezentować będziemy najciekawsze premierowe czytania performatywne sztuk współczesnych i klasycznych zrealizowanych w formie profesjonalnych nagrań wideo. Czytania prezentowane dotąd bezpłatnie przez określony czas na kanale YouTube Teatru Dramatycznego m.st. Warszawy publikowane będą bez ograniczeń czasowych na stronie : https://online.teatrdramatyczny.pl

"Skrzywdzeni. Białoruś" Andriej Kurejczyk, reż. Marcin Liber

"Skrzywdzeni. Białoruś" Andrieja Kurejczyka to sztuka komentująca zeszłoroczne protesty i powyborcze wydarzenia, mające miejsce w Mińsku i reszcie kraju. Takie bitwy jak ta – pomiędzy społeczeństwem a władzą, zdarzają się raz na sto lat… bitwy dobra ze złem – mówi jeden z bohaterów sztuki. Stara Białoruś, którą symbolizuje nieugięty Aleksander Łukaszenko, zderza się z Nową Białorusią, której twarzą jest Swietłana Cichanouska i młodzi obywatele. W kraju znajdującym się na granicy wojny domowej, ludzie zadają pytanie, do czego człowiek może się posunąć w imię nienawiści. Kurejczyk jest bezwzględny w ukazywaniu prawdy o tym, jak system, który wydaje się monolitem, powoli rozpada się od środka. Dramat został przeczytany w październiku 2020 roku w Teatrze Dramatycznym w ramach przeglądu współczesnej dramaturgii białoruskiej: „Białoruś. Stan wyjątkowy”.

Obsada: Adam Ferency, Konrad Szymański, Anna Gorajska, Anna Kłos, Modest Ruciński, Piotr Nerlewski (gościnnie), Małgorzata Rożniatowska

Andriej Kurejczyk (ur. 1980, Mińsk) – dramatopisarz, aktor, reżyser, scenarzysta. Mieszka w Mińsku. Autor utworów scenicznych, m.in. Skaryna, Sztuka teatralna (Tieatral’naja pjesa), Jasny dom (Swietły dom), Przedszkole (Dietskij sad). Sztuki pisarza wystawiono na wielu scen, m.in. MChAT im. Czechowa, Teatr Dramatyczny im. Majakowskiego (Moskwa), Białoruski Teatr Narodowy im. J. Kupały i Rosyjski Teatr Dramatyczny im. M. Gorkiego (Mińsk), Ukraiński Teatr Narodowy im. L. Ukrainki (Kijów).

"Plac Bohaterów" Thomas Bernhard,reż. Franciszek Szumiński, tłum. Grzegorz Matysik

Przy Heldenplatz - placu, na którym w 1938 roku przemawiał Adolf Hitler - rodzina profesora Schustera mieszkała jeszcze przed wojną. Koszmarne głosy z przeszłości, pomimo upływu lat wciąż słyszy żona profesora. Po Anschlussie Schusterowie wyjechali do Anglii, w 1958 r. wrócili do Wiednia. Jednak nie mogąc znieść odradzającego się wokół nazizmu, wybitny uczony żydowskiego pochodzenia zdecydował się na powtórną emigrację. Tuż przed wyjazdem do Oxfordu profesor Schuster popełnia jednak samobójstwo…
"Plac Bohaterów" Bernharda to rozliczenie pisarza z historią i niechlubną przeszłością Austrii. Antysemityzm, nazizm i przemoc, które odradzają się po wojnie z nową siłą mieszają się z hipokryzją i nienawiścią społeczeństwa niepogodzonego z własnym losem. Być może właśnie dziś sztuka tak silnie krytykująca upadek państwa, wszechwładze kościoła i skorumpowanie polityków stanie się trafnym komentarzem do otaczającej nas rzeczywistości.

Obsada: Adam Ferency, Agnieszka Roszkowska, Katarzyna Herman, Waldemar Barwiński, Małgorzata Niemirska, Henryk Niebudek, Agnieszka Wosińska, Sławomir Grzymkowski, Małgorzata Rożniatowska, Marta Król

Prawa do sztuki reprezentuje ADiT

„Ciemności kryją ziemię” Jerzy Andrzejewski, na podstawie adaptacji Izabeli Cywińskiej, reż. Marcin Liber

„Ciemności kryją ziemię” Jerzego Andrzejewskiego to alegoryczna historia o władzy i przemocy, życiu w fałszu i pragnieniu prawdy, o kryzysie wiary w Kościół, Władzę i Człowieka. Powieść pisana w latach 1955- 1957 w odpowiedzi na Stalinizm i jego konsekwencje opowiada o uwikłaniu społeczeństwa w opresyjny system państwa, które zamiast drogi uczciwości, wybiera ścieżkę zła, przemocy i manipulacji.
Główny bohater, zakonnik Diego Manente, początkowo żarliwy przeciwnik stosowanych przez hiszpańską inkwizycję metod, zostaje przyjęty na sekretarza przez Tomasa Torquemadę, zwierzchnika tej złowrogiej instytucji. Podejmując tę decyzję, Torquemada okazuje się wnikliwym psychologiem, bowiem Diego, mimo początkowych wątpliwości, szybko przechodzi na stronę opresyjnego systemu.

Obsada: Adam Ferency, Modest Ruciński, Marcin Wojciechowski
Opracowanie muzyczne i graficzne: Adam Witkowski

Utwór oparty na książce pochodzącej z serwisu Wolne Lektury
Dostępne na mocy licencji Creative Commons by-sa 3.0. PL



„Ogrody”, Karol Gromek, reż. Aldona Figura

Dwie dorosłe kobiety – matka i córka, od kilku lat zamknięte w jednym domu, żyją na granicy perwersyjnych wyobrażeń o miłości i związanych z nią rozczarowań. Monotonna codzienność przerywana kolejnymi rozmowami i kłótniami pokazuje, jak bardzo życie bohaterek niebezpiecznie się do siebie zbliża. Pożądanie, wstyd, pragnienie, śmierć – to cztery elementy wokół których rozgrywa się ich wewnętrzny i zamknięty w czterech ścianach dramat. W każdym z nich, jak w lustrze odbijają się intymne i ukrywane doświadczenia, resentymenty i nieprzepracowane traumy z przeszłości.

Obsada: Paula Kinaszewska, Jadwiga Jankowska-Cieślak, Michał Klawiter, Robert T. Majewski

Sztuka Ogrody została opublikowana w miesięczniku „Dialog” 2/2021